Cách phân biệt tiền thật và tiền giả đơn giản, nhanh chóng

Thời đại công nghệ phát triển, những thủ thuật copy, xử lý hình ảnh tinh vi đã khiến vấn nạn tiêu thụ tiền giả trong thị trường trở nên phức tạp hơn bao giờ hết. Tuy nhiên, những tờ tiền thật vẫn chứa những chi tiết, đặc điểm mà tiền giả không thể bắt chước được, nhưng không phải ai cũng biết. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích trong việc phân biệt tiền thật và tiền giả đơn giản, nhanh chóng. 

1. Đôi nét về tiền mặt Việt Nam Đồng

Tiền mặt Việt Nam Đồng là đồng tiền pháp định, được dùng làm phương tiện thanh toán không hạn chế trên lãnh thổ Việt Nam. 

Chủ yếu trong hệ thống lưu thông tiền tệ hiện nay tại Việt Nam, chúng ta thường sử dụng các loại tiền giấy. 

Tiền giấy cotton có mệnh giá nhỏ (5.000 đồng, 2.000 đồng, 1.000 đồng), Bộ phận tiền giấy polymer có mệnh giá lớn hơn (gồm: 10.000 đồng, 20.000 đồng, 50.000 đồng, 100.000 đồng, 200.000 đồng và 500.000 đồng).

2. 3 cách phân biệt tiền thật và tiền giả

Hiện nay, các loại tiền bị làm giả chủ yếu trên thị trường là tiền giấy polymer mệnh giá lớn. Thường xuyên gặp nhất là tiền mệnh giá 500.000 đồng, 200.000 đồng và 100.000 đồng. Gần đây theo thông báo mới nhất từ Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, trong tháng 5/2019, trên địa bàn tỉnh Điện Biên đã xuất hiện loại tiền giả mệnh giá 50.000 đồng.

Vậy làm sao để người bình thường không cần dụng cụ chuyên dụng cũng có thể phân biệt được tờ tiền thật – giả?

VND cũng như mọi loại tiền tệ khác đều có các yếu tố bảo an đặc trưng mà không một cơ sở làm giả tiền nào có thể bắt chước. Yếu tố bảo an là các yếu tố được thiết kế, in ấn nhằm đảm bảo tính an toàn cho tờ tiền, giúp tránh, giảm thiểu nguy cơ bị làm giả. Thông thường trên 1 tờ tiền giấy polymer VND hiện nay có từ 12 đến 15 yếu tố bảo an như vậy.

Cách 1: Sử dụng mắt thường để phân biệt tiền thật tiền giả

• Tận dụng nguồn sáng

Bạn hãy đưa tờ tiền lên trước nguồn sáng (ánh mặt trời, ánh sáng đèn điện, đèn flash điện thoại, …) để kiểm tra hình bóng chìm, dây bảo hiểm và hình định vị.

Đối với tiền thật, bạn sẽ nhìn thấy trên cả 2 mặt tờ tiền: hình bóng chìm chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh trên nền giấy, được thể hiện bằng nhiều đường nét tinh xảo. Dây an toàn có các chữ và số rõ ràng, sắc nét và sáng hơn màu nền xung quanh. Hình định vị trên hai mặt khớp khít, tạo thành một hình ảnh hoàn chỉnh, các khe trắng đều nhau (nhìn thấy từ hai mặt).

Đối với tiền giả, tờ tiền sẽ không có hình bóng chìm và dây an toàn, hoặc hình bóng chìm không tinh xảo như tiền thật, chỉ là hình mô phỏng chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh được in trên bề mặt. Các chữ, số trên dây an toàn không rõ ràng, sắc nét và tối hơn nền giấy. Hình định vị không khớp khít, các khe trắng không đều nhau.

• Chú ý yếu tố mực đổi màu

Bạn hãy chao nghiêng tờ tiền để kiểm tra yếu tố mực đổi màu (OVI), yếu tố IRIODIN và hình ẩn nổi

Đối với tiền thật, yếu tố OVI có màu vàng đất khi nhìn thẳng và chuyển dần sang màu xanh lá cây khi nhìn nghiêng. Yếu tố IRIODIN là dải màu vàng chạy dọc tờ tiền, lấp lánh ánh kim khi chao nghiêng tờ tiền. Hình ẩn nổi sẽ được nhìn thấy khi ta đặt tờ bạc nằm ngang tầm mắt thấy chữ “VN” nổi rõ ở mệnh giá 200.000đ, 10.000đ, chữ “NH” ở mệnh giá 50.000đ, 20.000đ.

Đối với tiền giả, bạn sẽ không thấy có xuất hiện mực đổi màu, hoặc in giả màu vàng/xanh lá cây nên không có hiệu ứng đổi màu như tiền thật. Tờ tiền không có dải màu vàng lấp lánh khi chao nghiêng tờ tiền.

• Quan sát các cửa sổ trong suốt trên tờ tiền

Kiểm tra hình dập nổi trên cửa sổ lớn: ở tiền thật, hình dập nổi là cụm số mệnh giá được dập nổi tinh xảo, tiền giả không có cụm số mệnh giá dập nổi trên cửa sổ lớn, nếu có chỉ là các nét dập thô, không tinh xảo như tiền thật.

Kiểm tra hình ẩn (DOE) trong cửa sổ nhỏ bằng cách đưa cửa sổ tới gần mắt, nhìn xuyên qua cửa sổ và hướng vào nguồn ánh sáng đỏ (bóng đèn sợi đốt, ngọn lửa …) sẽ thấy hình ẩn hiện lên xung quanh nguồn sáng. Nếu là tiền giả, trong cửa sổ nhỏ sẽ không có hình ẩn (DOE) như tiền thật.

Cách 2: Nhận biết bằng tay

Ở một số vị trí nhất định trên tờ tiền như: dòng chữ “CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM”, quốc huy, hình chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh, chữ và số mệnh giá…, bạn có thể dùng tay vuốt để cảm nhận sự khác biệt:

• Ở tiền thật: Tay sẽ có cảm giác nhám, ráp khi vuốt lên các chi tiết này.
• Ở tiền giả: Tay chỉ có cảm giác trơn lì, không nhám, ráp như tiền thật.

Cách 3: Một số cách phân biệt tiền thật tiền giả khác

• Nhận biết tiền giả bằng … tai, bạn đã từng thử?

Dựa trên đặc tính về chất liệu làm tiền (Polymer) có tính đàn hồi khá tốt, chúng ta có thể nhận biết, phân biệt tiền thật tiền giả bằng cách để trước tai và vẩy vẩy. Nếu là tiền giả thì thường cứng và khô, khi vẩy ta sẽ nghe tiếng tách tách, tiền thật thì mềm và không có tiếng.

Hoặc bạn có thể nắm trong tờ tiền trong tay rồi thả ra. Nếu là tiền thật, tờ tiền sẽ nhanh chóng trở lại hình dạng ban đầu. Còn tiền giả, thường làm bằng nilon nên sẽ bị nhàu, và không có khả năng đàn hồi lại hình dạng ban đầu.

• Ngửi tờ tiền để phân biệt tiền giả và tiền thật?

Tiền thật: Ở tờ tiền polymer thật có mùi polymer rất đặc trưng, thơm và rất dễ nhận biết.

Tiền giả: Không có mùi polymer, thay vào đó là mùi nhựa hoặc mùi nilon khá nồng, ngửi rất khó chịu. Đây chính là phương pháp phân biệt tiền thật – giả nhanh nhất. Các nhân viên ngân hàng và bưu điện rất hay sử dụng phương pháp này.

• Ghi nhớ các chữ đầu trong seri của các tờ tiền

Ví dụ, hiện nay có một số tiền giả đã được thu giữ bởi các cơ quan chức năng có các chữ đầu seri như sau:

Ví dụ như tờ 200.000 đồng vần seri BP hiện là khó phát hiện nhất. Với chất liệu khá tốt, 01 mặt được làm nhám như thật, mặt kia thì vẫn trơn. Nếu là tiền mới thực sự khó để phát hiện. Tiền giả ngày nay được gia công tỉ mỉ, tinh vi, thậm chí màu sắc và các chi tiết hoàn thiện rất giống tiền thật. 

Hay như tờ 100.000 đồng vần seri LF mới đây cũng khá khó phát hiện. Tờ này so với tiền thật chỉ cứng hơn một chút, màu mực gần như giống nhau và cửa sổ trong lớn cũng được in 100.000 nổi cực khớp.

Giữa thị trường thật giả lẫn lộn, hãy tự trang bị cho mình những kiến thức cơ bản về tiền mặt để không bị “hớ” khi trao đổi, mua bán. Đừng quên chia sẻ thông tin hữu ích này đến những người xung quanh, nhằm chặn đứng vấn nạn tiêu thụ tiền giả trong năm 2021. 

3. Quy trình xử lý tiền giả như thế nào?

Ngân hàng cần xử lý tiền giả theo đúng quy trình

Việc lưu hành và sử dụng tiền giả trên thị trường được coi là hành vi vi phạm pháp luật và sẽ bị xử lý hình sự. Đối với những người sản xuất hay lưu hành tiền giả thì đều sẽ phải chịu sự trừng phạt nghiêm khắc của nhà nước. 

Khung hình phạt nhẹ nhất cho tội danh này có thể lên đến từ 3 năm cho đến 7 năm tù. Khung hình phạt này sẽ dành cho những người làm, tàng trữ, vận chuyển và lưu hành tiền giả. Còn lại khung hình phạt cao nhất thì có thể lên đến tù chung thân. Bên cạnh đó, nhà nước cũng có thể sẽ yêu cầu phạt tiền (10-100 triệu) hoặc tịch thu tài sản (một phần hoặc toàn bộ).

Hình phạt này sẽ áp dụng kể cả đối với những người không phải là cố tình hoặc bị lừa nhận tiền giả. Phương án tốt nhất đó là bạn nên giao nộp cho ngân hàng để tiêu hủy tiền giả theo đúng quy trình.

Vậy thì cụ thể quy trình xử lý tiền giả sẽ như thế nào? Chúng tôi sẽ giới thiệu cho bạn ngay sau đây:

Hiện nay theo thông tư 28/2013/TT-NHNN thì khi xác định được chính xác đó là tiền giả, Ngân hàng sẽ trực tiếp thu giữ toàn bộ số tiền đó. Tiếp sau đó sẽ đến quy trình đóng dấu rồi bấm lỗ tiền giả để không thể sử dụng nữa. Cuối cùng là ngân hàng sẽ phải có thêm trách nhiệm đóng gói và niêm phong số tiền giả đã được thu giữ. Số tiền giả này sẽ được niêm phong dựa trên quy định liên quan đến niêm phong tiền mặt của Ngân hàng nhà nước. Ngoài ra, chúng cũng sẽ được đóng dấu "TIỀN GIẢ" để phân biệt và không bị nhầm lẫn với tiền thật.

4. Sử dụng tiền giả sẽ bị xử lý ra sao?

Cố ý hay vô ý sử dụng tiền giả đều sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự

Nhà nước luôn có biện pháp nghiêm khắc để xử phạt những người sử dụng tiền giả. Và dựa trên quy định tại Điều 207 của Bộ luật Hình sự năm 2015 thì sẽ bị xử lý như sau:

• Phạt tù từ 3 năm đến 7 năm đối với những người có hành vi làm, tàng trữ, vận chuyển và lưu hành tiền giả.
• Phạt tù từ 5 năm đến 7 năm đối với trường hợp tiền giả có giá trị dao động từ 5 triệu đồng đến dưới 50 triệu đồng.
• Phạt tù từ 5 năm đến 10 năm hoặc phạt tù chung thân đối với những trường hợp tiền giả có giá trị dao động từ 50 triệu đồng trở lên. 
• Phạt cải tạo không giam giữ 3 năm hoặc phạt tù từ 1 năm đến ba năm đối với những người đang chuẩn bị phạm tội sử dụng tiền giả.
• Ngoài ra thì những người này có thể bị phạt tiền (10 triệu đến 100 triệu) hoặc tịch thu tài sản (một phần hoặc toàn bộ).

Ngoài ra thì đối với những hành vi phạm tội dù là do cố ý hay do vô ý thì vẫn sẽ phải chịu trách nhiệm hình sự như trên. Còn lại đối với những người thực hiện hành vi này nhưng lại không có lỗi thì sẽ không phải chịu trách nhiệm.

Theo như quy định tại Điều 10 và Điều 11 của Bộ Luật Hình sự 2015 thì cố ý và vô ý phạm tội sẽ được quy định như sau:

• Cố ý phạm tội

Người phạm tội đã nhận thức rõ được hành vi của mình có thể gây nguy hiểm cho xã hội ra sao. Dù có thể thấy được trước hậu quả nhưng vẫn mong muốn hậu quả xảy ra và thực hiện.

Ngoài ra nếu như thấy trước hậu quả của hành vi nhưng dù không mong muốn mà vẫn có ý thức để mặc xảy ra vẫn sẽ tính là cố ý.

• Vô ý phạm tội

Người phạm tội nhận thức rõ được hành vi của mình có thể gây nguy hiểm cho xã hội ra sao. Nhưng lại cho rằng hậu quả có thể không xảy ra hoặc mình sẽ ngăn chặn được.

Ngoài ra, dù phải thấy trước và có thể thấy trước được hậu quả nhưng lại không thấy trước hậu quả có thể gây ra bởi hành vi của mình cũng sẽ được tính vào lỗi vô ý phạm tội. 

Kết luận

Như vậy qua bài viết trên thì chúng tôi đã giải đáp các thắc mắc liên quan đến cách phân biệt tiền giả cũng như quy trình xử lý tiền giả, xử lý người phạm tội ra sao. Hãy đồng hành với chúng tôi trong những bài viết tiếp theo để có thêm nhiều kiến thức hữu ích về tài chính.