Tổng hợp kiến thức ôn Thi vòng 1 Tòa án Nhân dân: Các luật và quy định quan trọng

1. Luật Cán bộ Công chức, Viên chức

- Luật cán bộ Công chức: Luật này quy định các nguyên tắc cơ bản về tổ chức, quyền lợi và nghĩa vụ của cán bộ công chức trong hệ thống nhà nước. Các quy định trong luật này bao gồm việc tuyển dụng, quản lý, đào tạo, nâng bậc và chế độ đãi ngộ đối với cán bộ công chức, đảm bảo tính công bằng, minh bạch trong công tác quản lý nhân sự nhà nước. Các nghị định quan trọng liên quan đến Luật Cán bộ Công chức gồm:

• Nghị định 170-2025
• Nghị định 171-2025
• Nghị định 172-2025
• Nghị định 62-2020-ND-CP

- Luật cán bộ Viên chức: Luật này quy định quyền lợi và nghĩa vụ của viên chức, đảm bảo họ thực hiện nhiệm vụ hiệu quả, công bằng và minh bạch. Luật bao gồm các quy định về tuyển dụng, đánh giá, thăng tiến và kỷ luật viên chức trong các cơ quan công lập. Các phiên bản của Luật Viên chức:

• Luật Viên chức 2010.
• Luật Viên chức sửa đổi 2019: Điều chỉnh và bổ sung các quy định nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn trong việc quản lý và phát triển viên chức, cũng như cải thiện chất lượng công tác của viên chức trong các cơ quan nhà nước.

2. Văn bản quy phạm pháp luật, thủ tục hành chính

Việc hiểu rõ về các văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) và thủ tục hành chính là rất quan trọng trong hệ thống pháp lý của Việt Nam. Các nghị định và luật liên quan đến VBQPPL giúp các cơ quan hành chính thực hiện quyền lực của nhà nước một cách hợp pháp và hiệu quả. Bên cạnh Luật ban hành VBQPPL, ứng viên cũng cần ôn các nghị định liên quan như:

- Nghị định 78-2025

- Nghị định 76-NQ-CP

- Nghị định 30-2020

- Nghị định 30-2020-ND-CP

Mỗi nghị định đều có những quy định cụ thể giúp điều chỉnh và hướng dẫn việc thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật trong thực tế.

3. Khiếu nại, tố cáo, pháp chế, phòng chống tham nhũng

Khiếu nại và tố cáo là những công cụ quan trọng để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của công dân, đồng thời giúp ngăn chặn và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật, đặc biệt là tham nhũng. Những luật liên quan đến khiếu nại, tố cáo và phòng chống tham nhũng có vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy cải cách hành chính, xây dựng chính quyền trong sạch và uy tín.

- Luật phòng chống tham nhũng 2018: Là công cụ mạnh mẽ trong việc ngăn ngừa và xử lý tham nhũng, Luật này quy định các biện pháp nhằm nâng cao tính minh bạch trong hoạt động của các cơ quan nhà nước và tăng cường trách nhiệm của cán bộ công chức. 

- Luật khiếu nại 2011: Quy định quyền khiếu nại của công dân đối với các hành vi vi phạm pháp luật của cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền.

- Luật tố cáo 2018: Quy định quyền tố cáo của công dân đối với hành vi vi phạm pháp luật của các cơ quan, tổ chức, cá nhân. 

4. Bộ máy nhà nước

Các luật liên quan đến bộ máy nhà nước quy định về tổ chức và hoạt động của các cơ quan nhà nước, bao gồm Chính phủ, Quốc hội và các cơ quan hành chính khác, với mục đích bảo vệ quyền lợi của công dân và phát triển xã hội một cách bền vững.

- Luật tổ chức chính quyền địa phương: Quy định về tổ chức và hoạt động của các cơ quan nhà nước ở cấp địa phương, đảm bảo sự phân cấp và phân quyền giữa trung ương và địa phương, giúp tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước.

- Luật tổ chức chính phủ: Quy định về tổ chức, nhiệm vụ và quyền hạn của Chính phủ, cơ quan hành chính cao nhất trong hệ thống chính quyền.

- Luật tổ chức Quốc hội: Quy định về cơ cấu, chức năng và nhiệm vụ của Quốc hội, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất, đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng chính sách và giám sát hoạt động của các cơ quan nhà nước.

5. Thực hiện pháp luật, vi phạm pháp luật, trách nhiệm pháp lý

Việc thực hiện pháp luật và xử lý vi phạm pháp luật là cơ sở để đảm bảo công lý và trật tự trong xã hội. Những quy định về trách nhiệm pháp lý giúp các cơ quan nhà nước và công dân nhận thức rõ ràng hơn về quyền lợi và nghĩa vụ của mình trong hệ thống pháp lý.

- Luật xử lý vi phạm hành chính năm 2012: Quy định các biện pháp xử lý hành chính đối với hành vi vi phạm trật tự xã hội, không đủ mức độ truy cứu trách nhiệm hình sự, như giao thông, môi trường, an ninh trật tự,...

- Sửa đổi, bổ sung luật xử lý vi phạm hành chính: Các sửa đổi, bổ sung vào Luật này nhằm hoàn thiện các quy định, giúp quy trình xử lý vi phạm hành chính trở nên chặt chẽ và công bằng hơn.

6. Cơ cấu tổ chức Tòa án Nhân dân

Cơ cấu tổ chức của Tòa án Nhân dân được quy định trong Luật tổ chức Tòa án Nhân dân, nhằm đảm bảo sự hoạt động hiệu quả và độc lập của hệ thống tư pháp tại Việt Nam. Luật này xác định các nguyên tắc tổ chức, chức năng và nhiệm vụ của các cấp tòa án, từ Tòa án Nhân dân tối cao đến các tòa án cấp huyện.

7. Hiến pháp

Hiến pháp là văn bản pháp lý cao nhất trong hệ thống pháp luật Việt Nam, quy định các nguyên tắc cơ bản về tổ chức nhà nước, quyền và nghĩa vụ công dân, bảo vệ quyền lợi và ổn định xã hội. Cần ôn tập các nguyên tắc về quyền con người, quyền lực nhà nước, sự phân chia quyền lực, các quyền cơ bản của công dân, …

8. Lưu ý khi ôn thi 

Lưu ý quan trọng cho thí sinh tham gia kỳ thi Tòa án Nhân dân là không được mang luật vào phòng thi, điều này khác với các kỳ thi đại học thường thấy. Vì vậy,  thí sinh không chỉ cần nắm vững lý thuyết mà còn phải có khả năng phân tích sắc bén, ứng dụng kiến thức vào các tình huống thực tế mà không cần tra cứu.

Khóa học của UB Academy được thiết kế để giúp học viên củng cố và phát triển kiến thức nền tảng, giúp xác định các điểm chính thường xuyên xuất hiện trong đề thi. Với phương pháp giảng dạy hiệu quả, học viên sẽ không chỉ nắm vững lý thuyết mà còn có khả năng phân tích, áp dụng pháp luật một cách tự tin và chính xác.